InleidingDe twee HAVENLICHTEN ('lage lichten') staan op de westelijke uiteinden van de zuidelijke en noordelijke dammen van de haven van Stavoren. Getuige het opschrift op het basement van de lamp, aan de binnenkant van de havenlichten, zijn ze door de Engelse firma Brothers en Co., House Engineers Constructors te Birmingham in 1884 vervaardigd. OmschrijvingDe havenlichten zijn, op de kleur na (de zuidelijke is groen-wit, de noordelijke rood-wit) identiek. Zij bestaan uit een basement (of etage) van zes open, gietijzeren panelen met kruisverbindingen op een natuurstenen band en een gietijzeren lantaarn, waarin de optiek is geplaatst. Op het kruispunt van de gietijzeren verbindingen is een decoratief, rozetvormig deel aangebracht. Een wenteltrap leidt naar een smalle opstand boven het basement met gietijzeren balustrade. Het lichthuis wordt gedekt door een koepeldakje met bolvormige bekroning; boven de, in een cirkel geplaatste, metalen wanden zitten zes enkelruitsvensters en hierboven een zeskantige geprofileerde lijst. In het lichthuis staat een ijzeren zuil met rond geprofileerd basement en een rond plateau, waarop de optiek is geplaatst. De optiek (tegenwoordig met elektrische lamp), is nog origineel.WaarderingDe havenlichten uit 1884, behorende bij de "oude" haven van Stavoren, zijn van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:- als bijzondere uitdrukking van een typologische en technische ontwikkeling;- vanwege de esthetische kwaliteit van het ontwerp;- vanwege het bijzondere materiaalgebruik;- als essentieel onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch van nationaal belang is;- vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de haven;- vanwege de functionele relatie met het water en het land;- vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur;- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de stadse- en landschappelijke omgeving;- vanwege de typologische en functionele zeldzaamheid op regionaal niveau.